IKA-12 NGA DOMINGO SA ORDINARYONG PANAHON (A)

Usa ka gamayng batang lalaki gisugo sa iyang inahan sa pag-adto sa stockroom aron pagkuha sa silhig. Ang bata mireklamo: “Pero Nay, ngitngit kaayo didto! Nahadlok ko!" Ang inahan miinsistir: “Ayawg kahadlok, anak ko. Kahibaw ka nga naa si Jesus.” Uban sa dakong kahadlok, giablihan sa bata ang pultahan sa stockroom. Ug sa usa ka matam-is kaayo nga tingog, misinggit: "Jesus, mahimo ba ihatag nako ang silhig, palihog?"

Sa Ebanghelyo karong Domingoha, si Jesus miingon sa iyang mga tinun-an, “Ayaw kamo kahadlok.” Kinahanglan niyang isulti kini sa tulo ka higayon. Mahimo nga nakita niya ang kahadlok sa mga mata sa iya mga disipulo sa dihang gipahimangnoan niya sila: “Pamati kamo! Ako nagpadala kaninyo nga sama sa mga karnero ngadto sa panon sa mga lobo.” (Mat 10:16).

Ang unang pagbasa karong Domingoha naghatag kanato sa samang mensahe. Si Jeremias kanunay nga gihulga sa iyang mga kaaway. Dili tungod kay daotan siyang tawo. Sukwahi niini, ingon nga propeta, siya maoy instrumento sa Dios sa pagmantala sa kamatuoran ngadto sa katawhan. Apan alang sa pipila ka mga tawo, ang kamatuoran masakit. Busa dili nila madawat ang mensahe sa Dios. Ug ang labing makataronganon nga buhaton mao ang pagpahilom sa mensahero. Busa, ang tanang propeta nag-antos sa samang kapalaran: gipamatay sila sa ilang kaugalingong katawhan. Human sa mga propeta, ang Dios nakigsulti sa Iyang katawhan pinaagi sa Iyang Anak, si Jesu-Cristo. Siya, usab, nag-antus sa samang kapalaran.

Ang gamay nga bata nahadlok sa kangitngit. Kini atong masabtan. Ingon nga mga Kristohanon, dili kita mga higala sa kangitngit. Kita mga anak sa kahayag. Ingong mga mortal lamang, natural nga mahadlok kita sa kangitngit. Apan, sa pagkatinuod, dili kini husto. Ang kangitngit mao ang angay nga mahadlok kanato, kay kita mga tigdala sa kahayag. Mawala ang kangitngit kung mosulod ang kahayag, hinay man o nag-awop-awop.

Angayng timan-an nga kining pag-awhag ni Jesus maoy bahin sa iyang mga gitudlo ngadto sa iyang mga tinun-an samtang iyang gipadala sila sa misyon sa pagsangyaw sa Ebanghelyo. Sa wala pa siya mokayab sa langit, gitugyan ni Jesus sa iyang mga sumusunod ang misyon ug katungdanan: “Lakaw kamo ngadto sa tibuok kalibotan ug isangyaw ang maayong balita ngadto sa tanang binuhat” (Mc 16:15). Si Apostol San Pablo nakaamgo sa kabug-at niini nga sugo, ug busa siya miingon ngadto sa mga taga-Corinto, “Kon iwali ko ang Maayong Balita, dili kini rason alang kanako sa pagpasigarbo, kay usa ka obligasyon ang gipahamtang kanako, ug alaot ako kon dili ko kini isangyaw!” ( 1 Cor 9:16 ).

Mao nga wala niya igsapayan ang pag-antos sa mga kalisdanan antos tungod niini nga katungdanan: “Makalima ako pahamtangig 39 ka lapdos sa mga Judio, makatulo ako latigoha sa mga Romanhon ug makausa batoha. Makatulo ako makasinatig pagkalunod ug makausa gianod-anod sa tubig sulod sa 24 ka oras. Sa daghan kong mga panaw, giagian ko ang mga katalagman sa baha, sa mga tulisan, sa mga isigka-Judio ug sa mga dili Judio. May mga katalagman sa mga siyudad, sa mga kalasangan, sa kadagatan ug sa dili matuod nga kaigsoonan. Naghago ako ug nagbudlay ug kasagaran wala akoy tulog. Gigutom ug giuhaw ako sa makadaghan ug wala akoy igong pagkaon, kapasilongan o bisti.” (2 Cor 11:24-27).

Tingali makaingon kita, “Aw, mao kana si San Pablo, ang labing bantugan nga misyonero ug magwawali sa tanang panahon. Apan ako usa lamang ka ordinaryo nga Kristohanon. Dili ako mahimong ingon ana ka lig-on. ” Bisan pa niana, ang pag-abot sa gingharian kinahanglang imantala sa tanang sumusunod ni Cristo, bisan unsa pa ang ranggo o gidak-on, ug walay kahadlok nga kinahanglang tugotan nga makapugong kanila sa maong proklamasyon.

Ang unang balaod sa kinaiyahan mao ang pagpreserbar sa kaugalingon. Sa kinaiyanhon, malikayan nato ang kasakit ug pag-antos. Apan atubangan sa ingon ka bug-at nga katungdanan sa pagmantala sa Maayong Balita sa Gingharian, kinahanglan natong "mopaak sa bala", ug magpadayon bisan pa sa tanan nga mga kalisdanan. Sama sa giingon sa usa ka kanta sa Charismatic Movement, “I have decided to follow Jesus; no turning back, no turning back. The cross before me, the world behind me. No turning back, no turning back.” (Ako nakahukom sa pagsunod kang Jesus; walay atrasay, walay atrasay. Ang krus sa akong atubangan, ang kalibutan sa akong luyo. Wala’y atrasay, wala’y atrasay.” Human sa tanan, si Jesus nagbutang niining gikinahanglan nga kondisyon sa pagkadisipulo: “Bisan kinsa nga buot mosunod kanako kinahanglan magdumili sa iyang kaugalingon, magpas-an sa iyang krus, ug mosunod kanako” (Mt 16:24). Nagsunod kita sa Ginoo nga gilansang sa krus. Dili kita makadahom og sayon nga paagi sa unahan. Dili nato likayan ang krus, bisan pa niining unang balaod sa kinaiyahan. Ang paglikay sa dili kalikayan walay kapuslanan.

Gipunting kini ni Thomas Merton: “Kon mas mosulay ka sa paglikay sa pag-antos, mas mag-antos ka, tungod kay ang gagmay ug mas gamay nga mga butang magsugod sa pagsakit kanimo, nga sam kadak-a sa imong kahadlok nga masakitan. Ang usa ka tawo nga mas naningkamot aron malikayan ang pag-antos, sa katapusan, mao ang mas labing mag-antos.”

Karong Domingoha, sulayan nato nga matinud-anon nga susihon ang atong kaugalingon. Nganong mamakak man ta? Tingali tungod kay ang kamatuoran mahimong dili alang sa atong kaugalingong kaayohan, o kini makapasilo sa usa ka tawo nga atong gitamod pag-ayo. Ngano nga kita magpanuko sa pagsulti mahitungod sa Ginoo ug sa lisud nga mga kamatuoran sa iyang mga pagtulun-an? Mahimo nga nahadlok kita nga kataw-anan o isalikway sa katilingban, nga matawag nga mahukmanon ug dili matugtanon. Nganong modangop man kita sa pagkadili-matinud-anon ug dili matarong nga mga buhat sa atong panginabuhi? Kasagaran tungod kay dili kita gusto nga mawad-an sa atong bahandi, ug ang ngpaabot nga mga kalisud sa ekonomiya makapahadlok kanato. Nganong magpanuko man kita sa hingpit nga paghatag sa atong kaugalingon sa gugma? Tingali tungod kay kita nasakitan kaniadto, ug dili nato tugotan ang atong kaugalingon nga masakitan pag-usab. Nganong likayan nato ang pag-antos ug pagsakripisyo sa kaugalingon? Kay napuno ta sa atong kaugalingon. Ang listahan mahimong magpadayon ug magpadayon. Niining tanan, usa ka konklusyon ang klaro: ang kahakog mao ang hinungdan sa tanan natong kahadlok.

Busa si Jesus naghatag kanato sa hagit: “Ilimud ang inyong kaugalingon. Kalimti ang kaugalingon.” Kini mao ang sigurado nga paagi sa pagdiskobre sa kahingpitan sa kinabuhi: “Kay bisan kinsa nga buot magluwas sa iyang kinabuhi mawad-an niini, apan bisan kinsa nga mawad-an sa iyang kinabuhi tungod kanako, makakaplag niini” (Mt 16:25). Sa dihang si Jesus miingon, “Ayaw kahadlok”, kita mangahas sa pag-ingon nga kini sama ra sa pag-ingon, “Pasagdi nga mawala ang kahakog sa imong kasingkasing.” Kung mawala na ang kahakog, diha lamang kita makasugod sa tinuod nga paghigugma. Ug sa kataposan, ang gugma mao ang magtangtang sa tanang kahadlok: “Walay kahadlok diha sa gugma, apan ang hingpit nga gugma naghingilin sa kahadlok kay ang kahadlok may kalabotan sa silot, ug busa ang nahadlok dili pa hingpit sa gugma” (1 Jn 4:18).

Kon tungod sa kahadlok, matintal kita nga maglikay sa pagtuman sa atong Kristohanong katungdanan, himoa nga ang mga pulong sa bayanihon nga si San Ignacio sa Antioquia makapahupay ug makadasig kanato: “Ang atong buluhaton dili ang paghimog makapadani nga propaganda; Ang Kristiyanismo nagpakita sa iyang pagkahalangdon kon kini gidumtan sa kalibutan” (Sulat ngadto sa mga Romanhon).

IKA-11 NGA DOMINGO SA ORDINARYONG PANAHON (A)

Nag-atiman ba gayod ang Diyos sa Iyang katawhan? Gihigugma ba kita Niya sa personal, sa tinagsa? Ang mga pagbasa karong adlawa nagpasalig kanato nga ang Dios, Usa gayod ka Maluluy-on nga Dios.

Sa unang pagbasa, ang Dios nagpahinumdom sa katawhan sa Israel kung giunsa niya pagluwas sila gikan sa pagkaulipon sa mga malupigon kanila. Gidala niya silang “sa mga pako sa agila” tungod kay sila huyang ug walay ikapanalipod. Ang mga Israelita maoy nagrepresentar sa mga kabos karon, sa mga huyang, ug sa tanang biktima sa inhustisya. Kining mga tawhana mao ang "espesyal nga kabtangan" sa Dios, nga mahal kaayo sa Iyang kasingkasing.

Si San Pablo, sa ikaduhang pagbasa, nagmantala sa kadako sa kaluoy sa Diyos pinaagi sa paghatag og gibug-aton sa kinatas-ang bili sa sakripisyo ni Cristo: Diha lamang sa talagsaong mga sitwasyon nga ang tawo andam nga magpakamatay alang sa laing tawo. Ang mga ginikanan, pananglitan, manalipod sa ilang anak gikan sa grabeng kapeligro nga makadaot sa ilang kaugalingong kinabuhi, apan dili sila mohimo sa samang sakripisyo alang sa usa ka estranghero, labi na alang sa usa ka kaaway. Sa ingon niini nga gipamatud-an sa Dios ang Iyang gugma alang sa katawhan: ang Iyang Anak namatay alang kanato samtang kita mga makasasala pa, samtang kita mga kaaway pa niya tungod sa sala.

Diha sa ebanghelyo, si Jesus nagtan-aw sa nagkaguliyang ug gibiyaan nga panon sa katawhan ug “naluoy” siya. Sa orihinal nga Griego, ang pulong nga gigamit sa paghubit sa sentimento ni Jesus mao ang splagchnizomai (σπλαγχνίζομαι), usa ka noun para sa mahinungdanong mga organo sa sulod sa usa ka tawo - ang tiyan, kasingkasing, baga, atay, ug kidney. Sa Biblikanhon nga pagsabot, ang mga tinai mao ang tinubdan sa lawom nga mga pagbati sa tawo. Sukad niadto, ang pagbati sa Ginoo alang sa mga tawo dili ordinaryo nga kaluoy. Ang mas tukma nga hubad mao nga "Si Jesus adunay lawom nga kalooy".

Ang mga panon sa katawhan "sama sa mga karnero nga walay magbalantay" - walay pagtagad, huyang ug walay direksyon. Kining malisod nga kahimtangan nakapaaghat kang Jesus nga magpadala og mga mamumuo, ang dose ka apostoles nga maoy mohimo sa gimbuhaton nga Iyang gihimo. Kining ordinaryo nga mga tawo gihatagan og gahom sa pagbuhat ug talagsaong mga buhat: Sa pagsangyaw sa Maayong Balita sa kaluwasan, sa pagpalingkawas sa mga tawo gikan sa pagkaulipon sa daotan ug sa sala, sa pag-ayo sa mga masakiton, ug sa pagbanhaw sa mga patay.  Kasagaran, gamiton sa Dios ang mga kamot sa tawo sa paghatag og kahupayan niadtong nag-antos.

Ang Dios nagpa-ambit sa buluhaton sa pagkamagbalantay, una ug labaw sa tanan, ngadto sa mga pari ug sa mga relihiyoso. Sa espesyal nga paagi, sila gitawag ug gipili aron mangulo sa katawhan sa Dios pinaagi sa pag-alagad uban sa dakong kasingkasing ug gawasnon. Ang mga pari ug relihiyoso kinahanglang magpahinumdom kanunay sa ilang kaugalingon nga ang ilang bokasyon anaa alang sa kalibotan, alang sa mga tawo, labaw sa tanan, alang sa mga kabos, mga masakiton ug ang mga wala tagda. Ilang nadawat ang ilang tawag nga walay bayad; sila usab magaalagad sa walay pag-ihap sa gasto.

Ang ministeryo sa Ginoo sa kalooy, bisan pa niana, dili lamang alang sa mga pari ug sa mga relihiyoso; kini iya sa tanang binunyagan nga Kristohanon. Kitang tanan, bisan unsa pa ang atong kahimtang sa kinabuhi, gitawag aron mahimong mga magbalantay sa usag usa, responsable sa kalipay, kaayohan o kaluwasan sa usag usa.

Sa ebanghelyo, si Hesus nagdapit kanato sa “paghangyo sa Tag-iya sa anihon nga magpadalag mga mamumuo alang sa Iyang anihon”. Ug busa, magpadayon kita sa pag-ampo alang sa dugang nga mga mamumuo, mga tawo nga mohatag sa ilang kinabuhi alang sa pag-alagad sa Dios ug sa Simbahan. Hinaot pa nga himoon sa Dios ang atong mga kasingkasing nga sama sa kasingkasing ni Cristo, nga adunay lawom nga pagbati alang sa mga nasamok ug sa mga biniyaan!

Usa ka adlaw niana samtang nagsugod sa iyang inadlaw-adlaw nga pag-ampo, usa ka balaan nga ermitanyo ang nakakita nga milabay ang usa ka bakol ug usa ka inahan nga nagpakilimos og pagkaon alang sa iyang makalolooy nga kulang sa sustansya nga bata, ug ang biktima sa usa ka grabe nga pagbunal.

Sa pagkakita niya kanila, ang balaang tawo miatubang sa Dios ug miingon, “Gamhanang Dios! Sa unsang paagi ang maong mahigugmaong Magbubuhat makasud-ong sa hilabihang pag-antos, apan walay mahimo bahin niana?

Ug sa kahiladman sa iyang kasingkasing nadungog niya ang tubag sa Dios, “Naa na koy nabuhat bahin niini.  Gibuhat ko ikaw.”

DOMINGO SA SANTISIMA TRINIDAD (A)

 

Ang misteryo wala magpasabot nga wala kitay mahibaloan bahin niini. Hinuon, kita mahibalo sa usa ka butang, apan dili kita mahibalo sa tanan.  Ug ang labing dako ug labing lawom nga misteryo sa tanan mao ang atong gisaulog karong Domingoha, ang Misteryo sa Santisima Trinidad. Pinaagi ni Jesu-Cristo, nahibaluan nato kon unsa ang hitsura sa Dios.  Iyang gipadayag sa tanang katawhan nga ang Dios Usa ra, apan wala Siya mag-inusara, kay Siya usa ka komunidad sa Tulo ka Diosnong Personas (Divine Persons)– ang Amahan, ang Anak ug ang Espiritu Santo.

Ang Katesismo sa Simbahang Katoliko nagtudlo nga “pinaagi sa pagpadala sa iyang bugtong Anak ug sa Espiritu sa Gugma sa pag-abot sa kapuno sa panahon, ang Dios nagpadayag sa iyang kinahiladmang sekreto: Ang Dios mismo maoy walay kataposang pagbinayloay sa gugma, Amahan, Anak ug Espiritu Santo, ug siya mitakda kanato sa pag-ambit niana nga pagbinayloay” (no. 221). Busa, kini nga misteryo nagtudlo kanato kon kinsa gayod ang Dios. Ug sa samang higayon, atong mahibaloan ug madiskobrehan ang kamatuoran kon kinsa gayod kita. Si Papa San Juan Pablo II miingon: “Sa pakig-ambit sa grasya uban sa Trinidad, ang ‘lugar nga puy-anan’ sa tawo gipalapad ug gipataas ngadto sa labaw sa kinaiyahan nga lebel sa balaang kinabuhi. Ang tawo nagpuyo sa Dios ug pinaagi sa Dios.”

Dili nato hingpit nga masabtan kini nga kamatuoran, kay kini ang labing lawom ug dili matukib nga misteryo sa atong pagtuo. Apan sa gihapon ang Dios nagpadayag sa Iyang kinahiladman nga tinago kanato, dili aron sa paglibog kanato sa Iyang dili matukib nga misteryo, kondili sa pagdapit kanato sa pag-ambit sa Iyang kinasulorang Kinabuhi. Ang atong tahas, dili ang hingpit nga pagsabot niini nga misteryo, kay kana klaro nga imposible, apan ang pagsundog sa kinabuhi sa Balaan nga Komunidad sa Amahan, Anak ug Espiritu Santo. Dayon atong madiskobrehan ug masinati ang tibuok ug hingpit nga kalipay.

Unsa man gyud ang kinauyokan sa Misteryo sa Labing Balaan nga Trinidad? Ang Ebanghelyo karong Domingoha naghisgot bahin niini: Gugma. Ang Dios gugma. Kini mao ang hingpit nga gugma nga naghiusa sa tulo ka Balaang Persona, aron sila dili tulo, kondili Usa ka Dios. Ang tinuod nga gugma kanunay maghiusa. Ug kon kita magkinabuhi diha sa gugma, kita mahiusa sa usag usa, ug labaw sa tanan, mahiusa sa pamilya sa Dios – ang Amahan, ang Anak ug ang Espiritu Santo.

Usa ka magtiayon nagdali ngadto sa klinika sa usa ka dentista. “Doktor,” miingon ang babaye, “Gusto kong magpa-ibot sa ngipon. Nagdali mi. Busa, dili ka kinahanglan nga mogamit sa bisan unsang anesthesia. biraha lang ang ngipon sa labing madali.” Ang dentista natingala ug mipahayag sa iyang pagdayeg. “Oy, isog ka nga pagkababaye, madam,” siya miingon. “Karon, palihog sultihi ko kon asang ngipona kini?” Gibira sa babaye ang iyang bana sa iyang kilid ug miingon, "Darling, ablihi ang imong baba."

Sa pagkatinuod, dili kini ang gugma nga gisulti sa atong Ginoo. Usa ka mahinungdanong kinaiya sa gugma mao ang paghatag: “Kay gihigugma pag-ayo sa Dios ang kalibotan nga gihatag Niya ang Iyang bugtong Anak” (Jn 3:16). Ang paghatag dili sayon. Ug ang paghatag sa kaugalingon siguradong sakit ug tinuod nga lisud. Apan si Jesus naghatag kanato sa panig-ingnan pinaagi sa iyang pagsakripisyo sa kaugalingon didto sa krus: “Walay bisan kinsa nga may gugma nga molabaw pa niini, ang paghatag sa iyang kinabuhi alang sa iyang mga higala” (Jn 15:13). Kini nga matang sa paghatag - hingpit nga paghatag sa kaugalingon - nga nagdala sa lig-on nga panaghiusa. Ang paghatag ug pagpaambit makatukod ug lig-on nga mga pamilya ug komunidad.

Ang pagpangita alang sa kalampusan, salapi ug ambisyon nagdala sa mga tawo nga magpuyo nga maglain ug mag-inusara. Sa daghang mga nasud sa first world, ang mga bata gitudloan ug gidasig nga magkinabuhi nga independente ug makakat-on sa pag-atiman sa ilang kaugalingon sa bata pa. Daghang magtiayon ang nagpanuko sa pagpanganak kay nahadlok nga ang mga panginahanglanon sa pamilyahanong kinabuhi basin makaapekto sa ilang career ug mga plano alang sa malamposong kaugmaon. Ang mga tigulang gibutang sa mga nursing home tungod kay ang ilang mga anak nagkapuliki kaayo sa pagpangita og kwarta ug pagsaka sa social ladder. Dayag nga daghang mga tawo sa atong modernong katilingban walay kapilian gawas sa pagpuyo nga nag-inusara, ug sa ingon nahimong nagmingaw. Ang katingad-an nga mga gamit sa balay gidisenyo aron mahimo ang nag-inusara nga kinabuhi nga mas kombenyente ug maagwanta, aron "makapuyo ka nga nag-inusara nga wala mag-inusara."

Sa daghang mga nasod sa third world, ang kakabos mitultol sa daghang ginikanan sa pagbiya sa ilang mga pamilya aron mangitag maayong suweldo nga mga trabaho sa gawas sa nasod. Sa daghang mga kaso, kini mosangput sa pagluib sa kaminyoon, pagkabungkag sa pamilya ug pagkadaot sa emosyon sa mga bata, nga nagdugang sa gidaghanon sa nag-inusara ug nasamdan nga mga tawo sa kalibutan. Sa giingon sa tinagalog, “Aanhin pa ang damo kung patay na ang kabayo?” (Unsa man ang gamit sa kumpay kung patay na ang kabayo?)

Sa dato ug kabos, ang hinungdan sa kamingaw mao ang materyalismo ug kahakog. Sa diha nga ang mga tawo nalinga sa tinguha nga makabaton ug labaw pa, ang bili sa kaugalingon ug awtonomiya gibayaw, samtang ang bili sa paghatag ug pagpaambit mataligam-an. Apan unsa ang kahulogan sa kalampusan ug kabulahanan kon wala kitay ikapaambit kanila?

Sa Basahon sa Genesis, ang Dios miingon, “Dili maayo nga ang tawo mag-inusara” (Gen 2:18). Dili siya gusto nga kita mag-inusara. Mao nga ang Ikaduhang Persona, si Jesu-Cristo, nahimong tawo ug gipadayag kanato ang kinahiladmang tinagoan sa Dios. Ug siya nagdapit kanato sa pag-ambit sa walay kataposang kinabuhi ug gugma sa Dios. Ang bugtong paagi padulong sa lig-on nga panaghiusa ug malungtaron nga kalipay mao ang pagpahiuyon sa atong kinabuhi sa panig-ingnan sa Balaan nga Trinidad, pagpuyo sa atong mga pamilya ug komunidad sa usag usa ug makanunayon nga pagbinayloay sa gugma. Sa matag higayon nga kita manguros, atong ipahayag ang atong pagtuo sa Labing Balaan nga Trinidad, ug himoa kining kanunay nga usa ka pag-ampo nga kita mahimong buhi nga mga hulagway nga magsalamin sa gugma ug panaghiusa sa Amahan, ug sa Anak ug sa Espiritu Santo.